ĐANG Ở TÙ CÒN XIN VUA CHO RA NGOÀI LẬP CÔNG ĐỂ CHUỘC TỘI.

ĐANG Ở TÙ CÒN XIN VUA CHO RA NGOÀI LẬP CÔNG ĐỂ CHUỘC TỘI.

Viên quan tên là Dương Tam, trước làm Bố Chính Cao Bằng bị tội lưu, giam ở Lạng Sơn. Đã 72 tuổi, nghe tin quan quân kéo đánh thổ phỉ Cao Bằng nên Dương Tam xin lấy công chuộc tội.
"Tuổi tôi tuy già không thể cầm kích, vác giáo nhưng trước do có nhậm chức Cao Bằng đã lâu, đối với dân tình nơi ấy, vốn dĩ đã quen biết. Nếu được đến nơi ấy chiêu tập những người Thổ do tôi biết để tìm bắt bọn ngụy, thì sức tôi có thể làm được. Vậy xin cho con tôi là Dương Lâm vào chịu giam thay tôi 03 tháng để tôi gắng sức làm việc chuộc tội".
      Tuần Phủ Lê Đạo Quảng vì Tam mà đề đạt lên.
      Vua thương Tam tuổi già, ra lệnh tạm tha cho và miễn để con chịu giam thay.
     Chuẩn cho Tam đích thân hoặc ủy người thân đi do thám đi bắt hay báo quan bắt được 01 trong các tên đầu đảng giặc thì sẽ tha tội trước ngay, nếu được 02 tên trở lên sẽ hậu thưởng. Còn nói hảo, không nên công trạng gì thì tội càng thêm tội nữa.

    * Lật lại quá khứ thì Bố chính Cao Bằng là Dương Tam vì để cho người nhà Thanh vào phố Lương Mã(1) để bắt tội nhân mà không có giấy tư báo cho Nhà nước Đại Nam.
      Tam bị Bộ Lại nghị án cách chức, chịu tội lưu và bị bắt giam.
      Qua đó cho thấy luật pháp xưa rất nghiêm khắc ngay cả người phạm tội dù là quan lại bất cứ ở cấp nào!
      Bị giam đã lâu, cụ Dương Tam đã 72 tuổi, hồi đó tuổi 72 phần lớn chỉ chống gậy, chân đi không vững làm sao bắt giặc?
      Qua việc trên ta còn thấy "lệ" lạ đời là cụ Tam xin để con chịu giam thay cha 03 tháng.
      Cuối cùng thì giặc thổ phỉ ở Cao Bằng đều bị đánh dẹp nhưng không thấy sử sách nhắc đến công lao của cụ Dương Tam?.
       Không biết sau đó cụ được tha hay vào trại giam thụ án tiếp?

    (1) Còn gọi là phố Thầu, một trong 03 khu dân cư hồi đó ở Cao Bằng.