NGƯỜI PHỤ NỮ VIỆT ĐẦU TIÊN LẤY CHỒNG TÂY LÀ AI?

Cổng vào Lăng Vua Minh Mạng

Người phụ nữ Việt lấy chồng tây đầu tiên là ai?

   Trong " Sứ Tây nhật ký" cụ Phạm Phú Thứ có viết khi phái đoàn Đại Nam sang Pháp năm 1863 để chuộc đất có gặp một người đàn bà An Nam.
    Bà tự giới thiệu với cụ Phan Thanh Giản và cụ Phạm Phú Thứ, tên mình là Nguyễn Thị Liên 75 tuổi, nguyên quán phường Thợ Đúc - Huế. Vợ góa của ông Nguyễn Văn Chấn, tức ông tây Philippe Vanier làm quan dưới triều Gia Long (bạn của Chaigneaux Nguyễn Văn Thắng - đã viết bài trước đây). Còn cô đầm lai đi theo là Marie con gái của bà và ông Chấn.
      Bà Liên nói với cụ Phan "Tui theo chồng con về tây đã 37 năm, chừ đã 75 tuổi rưỡi, lúc ổng còn sống đã hứa đưa về nước Nam chơi nhưng chẳng may chồng tôi qua đời, phần tôi tuổi tác già nua, thôi đành sống chết ở đây. Không trông có ngày về cố hương được nữa.
       Bởi bây chừ nghe tin các cụ lớn vâng mạng sang sứ Pháp đình, tui rất vui mừng, vội vàng lên đây bái yết. Được các cụ lớn tiếp kiến niềm nở, thật là quý báu và có phước cho thân già tôi vậy. Cho tui kính thăm sức khỏe Đại Nam Hoàng đế"
         Khi nói chuyện bà Liên nói tiếng Việt rất khó khăn nhiều câu vô tình xen tiếng Pháp nên cô Marie phải nhắc chừng.
         Phái đoàn cụ Phan Thanh Giản ở Paris hai tháng thì bà Liên cũng từ quê nhà Lorient lên Paris thuê nhà ở luôn cho tiện tới lui với phái đoàn.
Đến ngày sứ bộ về nước, bà còn bùi ngùi tống biệt. Cụ Phan thay mặt triều đình tặng bà 50 lạng bạc, 20 đồng ngân tiền và 10 tấm lụa. (Viết theo Trung Bắc Tân Văn 1940).

*
     Ngày xưa Vanier và Chaigneaux vốn là hai sĩ quan Hải Quân Pháp với đầu óc phiêu lưu đã bỏ quân ngũ nghe theo cha Bá Đa Lộc về đầu quân cho Nguyễn Ánh, cả 02 ông được chúa Nguyễn Ánh đặt tên Việt là NgV.Chấn và NgV.Thắng hàm Nhị phẩm. Được phong Chưởng cơ chỉ huy Hải quân, ông Chấn chỉ huy chiếc thuyền chiến mang tên Long, ông Thắng phụ trách chiếc Phụng. Cả 02 ông lấy vợ Việt, đều gốc Công giáo và họ là những phụ nữ Việt đầu tiên lấy chồng Pháp, lúc đó là đầu TK19.