CÁC THẦY GIÁO Ở QUỐC TỬ GIÁM (1) VÀ CÂY ROI MÂY CỦA VUA MINH MẠNG

Gian chính của trường Quốc Tử Giám Huế

Một góc trường Quốc Tử Giám ở Huế hiện nay

         Là trường học cho các hoàng tử và con quan được xây dựng năm 1803 thời Gia Long. Vua Minh Mạng sai Nguyễn Hữu Thận và Phạm Đăng Hưng lo việc sắp xếp các chức học quan, lệ thi, làm nhà học, lấy thêm sinh viên, hậu cấp lương ăn, định rõ chương trình... rồi tâu lên.

      Những người thầy đầu tiên ở trường là Ngô Đình Giới (2) và Lê Đại Nghĩa, về sau bổ thêm Nguyễn Công Vị, Nguyễn Khoa Thường. Một hôm Nguyễn Công Vị tâu với vua: "Hoàng đệ (em vua) là Quảng Oai Công Quân ham chơi, lười học mà thầy dạy Nguyễn Khoa Thường lại một lạy, hai dạ, thì còn sợ gì mà học?" 

       Vua bảo: "lúc nhỏ trẫm được giúp đỡ sửa chữa của các khanh. Nay em trẫm đều sinh trưởng nơi thâm cung, không dạy thì không thành người có đức được. Các khanh sớm hôm khéo dẫn bảo, nếu có lỗi thì cứ đánh, chớ để nó kiêu căng, lười biếng"    

     Vua nói xong liền ban cho cây roi bằng mây! 

    * Vua nghe chuyện người em ngỗ nghịch, liền cho phép thầy được phép đánh đòn dầu đó là em mình, đồng thời ban cho cây roi để thầy được quyền tùy nghi áp dụng. Người xưa có câu "giáo đa thành oán" có khi lại gieo họa cho thầy! (1)Trường nầy về sau mang tên Hàm Nghi. (2) Ông là cao tổ của ông Ngô Đình Diệm. Ảnh: Một góc trường Quốc Tử giám hiện nay - Huế