TRƯƠNG TIỂU HOC THƠI NAM KY THUÔC PHÁP

 Một trường Tiểu học ở nông thôn thời thuộc Pháp.

Trường tiểu học ở Nam Kỳ, bắt đầu đào tạo lớp "trí thức" đầu tiên cho Nam kỳ lục tỉnh. Ban đầu họ lấy học sinh primaire để đào tạo thành thông ngôn, thư ký, trả lương cao để rồi... "tối tối sâm banh sáng sữa bò".
         Thời kỳ mà chữ ta của các thầy đồ, đào tạo ra những ông Nghè, ông Cống cũng phải chịu "cảnh nằm co" thất thế!.
         Cũng cái thuở ban đầu ấy, nhiều nhà giàu còn ngại chưa cho con theo học chữ tây vì lo triều đình sẽ quay trở lại đất Nam Kỳ. Sinh ra cảnh oái ăm, họ cho con tá điền, đi ở, giữ trâu đi học chữ tây thay cho con mình... về sau con cái của những người làm thuê có người làm tới Đốc Phủ sứ!