BÊN LỀ CHIẾN TRANH TRỊNH - NGUYỄN

Ảnh xưa Cửa Hoành Sơn, vùng nầy chứng kiến nhiều
 cuộc giao tranh giữa Trịnh - Nguyễn

BÊN LỀ CHIẾN TRANH TRỊNH - NGUYỄN
Quý Hợi 1623, chúa Trịnh Tùng bị bệnh nặng, con của chúa là Trịnh Xuân làm loạn, nổi lửa đốt Đông Đô, bức dời cha, làm Tùng phải chết dọc đường. Con trưởng là Trịnh Tráng lên nối nghiệp.
       Ở phương Nam, chúa Nguyễn Phúc Nguyên nói với các tướng "Tùng không biết có vua, Xuân không biết có cha, đạo trời báo ứng ngay trước mắt".
       Có người bàn nhân lúc nầy nên kéo quân ra đánh. Chúa nói "Đánh người trong lúc có tang là bất nhân, thừa lúc họ lâm nguy là bất võ. Huống chi ta với họ Trịnh có nghĩa thông gia(1). Chi bằng cử người ra phúng điếu rồi sau sẽ liệu kế"
        (Theo Quốc sử quán triều Nguyễn)

     *Trời có mắt, chúa Trịnh Tùng bạo ngược dám lần lượt bức tử hai vua Lê là Anh Tông và Kính Tông, liền gặp quả báo, con là Trịnh Xuân cũng mưu giết cha để cướp ngôi!
      Trong lúc Đàng Ngoài rối ren thì chúa Nguyễn ở Đàng Trong đã có hành động thu phục nhân tâm. Bởi giữ được 03 chữ NHÂN - NGHĨA - VÕ.

    (1) Chúa Nguyễn đã gã công chúa Ngọc Tú cho Trịnh Tráng.
.