 |
| Tàu Hải quân Hoa Kỳ Peacock 1813 |
Sử chép "Quốc trưởng nước Nhã Di Lý hay còn gọi là Ma Ly Căn(1) sai bọn bề tôi là Nghĩa Đức Môn La Bách Đại(2) và Úy Đức Tâm Gia(3) mang quốc thư xin thông thương ở vụng Lấm(4) Phú Yên.
Vua sai Nguyễn Tri Phương và Lý Văn Phức đi gặp và được họ thiết tiệc trên tàu, rồi hỏi họ đến làm gì? Họ nói "Chỉ muốn giao hiếu và thông thương", họ nói năng rất ôn tồn, cung kính. Đến lúc dịch thư ra có nhiều chỗ không hợp thể thức (5)
Vua cho không cần đệ trình thư ấy. Rồi giao cho quan Thương bạc làm tờ trả lời. Đại lược "Nước ấy muốn xin thông thương, cố nhiên là ta không ngăn trở nhưng phải tuân theo pháp luật đã định. Từ nay nếu có đến buôn bán thì cho đỗ ở vụng Trà Sơn(6), tấn sở Đà Nẵng, không được lên bờ làm nhà, vượt quá kỷ luật, rồi giao thư rồi bảo họ đi"
Theo Đại Nam thực lục
Washington 1932, năm độc lập thứ 56 của Hoa Kỳ
Ký thay Tổng thống
Bộ trưởng Ngoại giao Edw Livingston".
*Nước Đại Nam vào năm 1832 đã bỏ lỡ cơ hội bang giao với Hoa Kỳ. Khi vua luôn có ý nghi kỵ với người phương tây. Lại thêm sẵn tâm lý câu nệ hình thức văn bản, người ký văn bản là Bộ trưởng Ngoại giao nên cho rằng "không tương xứng" và triều đình tỏ ta lạnh nhạt nên họ rời đi!.
Sự việc tàu Mỹ đến Đại Nam có ghi trong văn khố Hoa Kỳ, đó là chiếc Peacock của Hải quân Mỹ đã đến Phú Yên năm 1832 do thuyền trưởng Edmond Roberts dẫn đầu mang theo thư của Tổng thống Hoa Kỳ Andrew Jackson
Bức thư ấy được dịch như sau:(Xin trích vài đoạn "Andrew Jacksons, Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ,
"Kính gởi quý hiền hữu.
Bức thư nầy được chuyển tới ngài bởi ông Edmond Roberts, một công dân đúng mực của Hoa Kỳ. Ông ấy được cử làm đặc phái viên của chính phủ chúng tôi để xin bàn bạc với ngài những vấn đề hệ trọng. Kính xin ngài giúp đỡ ông ta trong khi thi hành nhiệm vụ được giao phó... Hãy vững tin vào những gì mà ông ta thay mặt chúng tôi để trình bày, nhất là tình thân hữu trọn vẹn và tấm thịnh tình của chúng tôi đối với ngài.
Để làm bằng, chúng tôi đã đóng dấu của chính phủ Hoa Kỳ trên văn kiện nầy.
Bức thư ấy được dịch như sau:(Xin trích vài đoạn "Andrew Jacksons, Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ,
"Kính gởi quý hiền hữu.
Bức thư nầy được chuyển tới ngài bởi ông Edmond Roberts, một công dân đúng mực của Hoa Kỳ. Ông ấy được cử làm đặc phái viên của chính phủ chúng tôi để xin bàn bạc với ngài những vấn đề hệ trọng. Kính xin ngài giúp đỡ ông ta trong khi thi hành nhiệm vụ được giao phó... Hãy vững tin vào những gì mà ông ta thay mặt chúng tôi để trình bày, nhất là tình thân hữu trọn vẹn và tấm thịnh tình của chúng tôi đối với ngài.
Để làm bằng, chúng tôi đã đóng dấu của chính phủ Hoa Kỳ trên văn kiện nầy.
Washington 1932, năm độc lập thứ 56 của Hoa Kỳ
Ký thay Tổng thống
Bộ trưởng Ngoại giao Edw Livingston".
Theo XHVN dưới mắt người nước ngoài của Lê Nguyễn.
(1) Phiên âm Hán Việt từ USA hay American.
(2)Edmond Roberts
(3) Georges Thompson
(4) Vũng Rô(?)
(5) Chức vụ của người ký thư ủy nhiệm.
(1) Phiên âm Hán Việt từ USA hay American.
(2)Edmond Roberts
(3) Georges Thompson
(4) Vũng Rô(?)
(5) Chức vụ của người ký thư ủy nhiệm.
*Nước Đại Nam vào năm 1832 đã bỏ lỡ cơ hội bang giao với Hoa Kỳ. Khi vua luôn có ý nghi kỵ với người phương tây. Lại thêm sẵn tâm lý câu nệ hình thức văn bản, người ký văn bản là Bộ trưởng Ngoại giao nên cho rằng "không tương xứng" và triều đình tỏ ta lạnh nhạt nên họ rời đi!.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét