BÊN LỀ VỤ NỔI LOẠN THÀNH PHIÊN AN Ở SAIGON - GIA ĐỊNH.

Những người nhà Thanh ở nước ta -
ảnh minh họa

BÊN LỀ VỤ NỔI LOẠN THÀNH PHIÊN AN Ở SAIGON - GIA ĐỊNH.

Tả tướng quân Tống Phước Lương tư báo về Bộ Binh: "Bắt được hơn 800 người nhà Thanh đã giao cho án sát Gia Định là Hoàng Văn Minh tra xét"
Quan Bộ Binh tâu lên, vua dụ gấp: "Người nhà Thanh hung tợn, chống cự quân ta, các ngươi không theo các tờ ta chỉ dụ trước để xử trí mà lại giao cho Hoàng Văn Minh xét một mình, rất không đúng; hơn nữa bọn giặc đến hơn 800 người, mà có mấy chục người canh giữ thì khó lòng ổn thỏa. Vậy truyền cho Tống Phước Lương, Nguyễn Xuân, đích thân xét xử ngay số người Thanh ấy, đứa đầu sỏ, dữ tợn cho chém trước, còn đứa từng cầm khí giới chống lại quan quân thì theo tờ dụ trước chặt 04 ngón tay bên phải, đuổi ra vùng biên viễn, bọn hiếp tòng thì liệu cho chia về các thôn thuộc Gia Định mà quản thúc. Nếu đứa nào còn dám mưu toan làm trái phép thì cho phép dân sở tại giết chết mà không cần xét hỏi" (Theo Đại Nam thực lục)
*Người nhà Thanh tham gia vụ bạo loạn của Lê Văn Khôi rất đông và cũng là lực lượng chủ yếu, dù sao số hơn 800 người nầy còn may hơn 2.000 người còn cố thủ trong thành. Vì trong số họ nhiều người còn thấy con đường sống dù bị mất 4 ngón tay phải!

Chụp ảnh dạo xưa

Ảnh minh họa (không rõ tác giả)

Thợ chụp ảnh dạo ở Saigon hơn 50 năm trước.

       Trang bị toàn máy Polaroid của Mỹ cho cỡ ảnh chừng 6×9 trên giấy cứng có viền bo, máy tích hợp chụp và in ảnh lấy liền. Hồi đó ở Cổ Viện Chàm đã thấy chụp bằng máy nầy.
        Phải hơn 40 năm sau khi máy kỹ thuật số ra đời, người ta mới có máy in ảnh lè kè mang theo!
Mỹ đã đi trước thời đại nhiều lĩnh vực trong đó có chớp ảnh lấy liền.
    Ảnh 1 st
    Ảnh 2 chiếc Polaroid của tôi.

ÔNG QUAN THANH LIÊM CHẾT KHÔNG TIỀN CHÔN.

>

ÔNG QUAN THANH LIÊM CHẾT KHÔNG TIỀN CHÔN.

     "Năm Minh Mạng thứ 16, quan Án sát Nghệ An là Mai Thăng Đường chết, Đường làm quan thanh liêm, giản dị. Trong túi rỗng tuếch. Quan tỉnh tạm chi 05 tấm trừu (vải liệm) và 70 quan tiền kho để lo liệu việc tang, rồi đem duyên do tâu lên, vua y cho". (Theo Đại Nam thực lục)
      * Xưa chức Án sát to thứ hai trong tỉnh, chỉ sau Tổng đốc. Quan án sát coi lĩnh vực an ninh, xử án. Vậy mà cụ Án sát Nghệ An Mai Thăng Đường (quê Thanh Hóa), khi chết nhà không đủ tiền lo tang ma đến nổi quan trên phải xuất tiền kho để lo!
Thật đáng thương cho ông quan thanh liêm.
       Ngày xưa quan không phải đầy tớ của dân mà là cha mẹ dân, nên phải lo cho dân như cha mẹ lo cho con. Khác với nay - cha mẹ lo cho con khác với đầy tớ lo cho chủ nhà!
(Ảnh minh họa)

MÁY ẢNH HẢI ÂU (Haiou) TRUNG QUỐC

HAIOU Camera

MÁY ẢNH TRUNG QUỐC

     Trung Quốc sản xuất máy ảnh vào những năm 60 của thế kỷ trước dưới tên Hải Âu (Seagull), nhà máy đặt tại Thượng Hải với sự đồng ý của hãng Minolta Nhật Bản.
     Có người bạn tặng chiếc Haiou đã cũ nhưng khi về tay tôi thì máy ảnh kỹ thuật số đã phát triển nên tôi chưa có dịp chụp thử. Nhìn bên ngoài HAIOU thiết kế y hệt Minolta SRT101 mà tôi đã từng trãi nghiệm.
      Chất liệu hợp kim còn thô ráp, các chi tiết thiếu sắc sảo, ống kính được phủ lớp multi coated xanh như mực học trò.
     Nghe nói giá của nó vào thời điểm ra lò gần 300 tệ - 1960s, trong khi lương công nhân Trung Quốc lúc đó chừng 30 tệ nên không phải ai cũng mua được. Hơn nữa máy chỉ bán cho người được phép sử dụng như phóng viên, nhà báo và công chức có giấy phép mà thôi.

HAI CHIẾC MÁY ẢNH UKRAINE & NGA CỦA TÔI

Fed 5 & Zenit

HAI CHIẾC MÁY ẢNH UKRAINE & NGA
Chiếc bên trái là FED5, được chế tạo từ nhà máy FED ở tp Kharcov của Ukraine. Còn chiếc bên phải là ZENIT được sản xuất từ nhà máy KMZ ở Moscow, Liên bang Nga.
Hai chiếc máy ảnh vốn không mấy xuất sắc, lâu nay đã nằm yên trong tủ của tôi.
Bây giờ Ukraina bị tàn phá bởi chiến tranh do Nga.
Thấy ngồ ngộ nên chụp tấm ảnh chơi và luôn tiện "khoe" hai chiếc máy cà tàng. Đã một thời là "cần câu cơm" của tôi.

Phở Liến

Phở Liến.
            Hiệu phở xưa đã có mặt 70 năm ở Hội An.
Hương vị và cách bài trí ở quán phở Liến vẫn y vậy, ông nội tui, hay nhắc tới phở Liến mỗi lần có dịp từ An Hội qua phố.
            Khác với phở bắc, phở ở đây có hương vị rất riêng, rất Quảng Nam mà ai ăn rồi mới có cảm nhận !
           Nghe nói phở Liến sắp bán nhà không biết thương hiệu rồi có còn không?
            Ai chưa ăn ghé ăn kẻo uổng!

XÍCH LÔ VỐN LÀ NGHỀ VIP Ở HỘI AN

Xích lô ở Hội An

XÍCH LÔ
       Trước đây khi chưa có dịch thì nghề xích lô chở khách du lịch là nghề VIP ở Hội An, thu nhập mỗi ngày trên dưới 1 triệu là chuyện nhỏ.
       Giá chuyển nhượng 01 chiếc xích lô ở đây cũng tương đương với chiếc xe hơi Fadil của VIN chứ chẳng phải chơi!
      Nay cũng bao nhiêu nghề khác là ... CHỜ!

QUAN GẶP NGUY - DÂN KHÔNG CỨU!

Đình làng Đông Xá, Yên Phong , Bắc Ninh nay

QUAN GẶP NGUY - DÂN KHÔNG CỨU!

       Mùa hè năm Minh Mạng thứ 15, quan Bố chính (1) Nguyễn Khắc Hài đi khám đê Đông Ngàn trên đường về thì bị bọn giặc chặn đánh, những người đi theo hầu đều chết và bị thương. Nguyễn Khắc Hài chạy vào làng Đông Xá(2) kêu cứu nhưng người làng ấy đóng cửa không cho vào nên Hài bị giặc giết chết.
     Vua lấy làm lạ rồi sai Tổng đốc Nguyễn Đình Phổ điều tra và bắt hơn 20 tên gồm đảng giặc và những người cố tình đóng cổng. Giết đi 10 tên, số còn lại bắt tội đồ.
      Vua thương Nguyễn Khắc Hài cấp cho 100 quan, 50 lạng bạc, 01 cây gấm Tống để lo hậu sự.
      

                    (Theo Đại Nam thực lục).

    *Xưa quan là cha mẹ, dân là con - "Dân chi phụ mẫu". Khi "cha mẹ" gặp nguy biến, con không cứu lại còn cản trở (đóng cổng) gây nên việc đáng tiếc.
Làng Đông Xá lại là làng cổ, có truyền thống cho nên vua lấy làm lạ. Hơn nữa đời làm quan của cụ Nguyễn Khắc Hài không có tai tiếng, vốn xuất thân từ quan văn, từng làm Phó chánh chủ khảo hai kỳ thi ở trường Nam Định và Hà Nội.

    (1) Chức quan coi việc tài chính, thuế khóa.
    (2) Nay thuộc xã Đông Phong, huyện Yên

Phong, Bắc Ninh.

NHỮNG ĐỊA PHƯƠNG NÀO MÀ NGƯỜI DÂN CÓ CUỘC SỐNG TỐT DƯỚI THỜI VUA MINH MẠNG?

KINH THÀNH XƯA

Thời vua Minh Mạng nước ta có 300 đơn vị hành chính cấp Phủ, huyện và châu.
Căn cứ vào địa hình, kinh tế, đời sống dân cư và trật tự xã hội mà nhà nước phân làm 04 loại:

• 1.Tối khuyết
• 2.Yếu khuyết
• 3.Trung khuyết
• 4.Giản khuyết

     Theo đó thì 130 huyện (phủ, châu) được xếp hạng giản khuyết là những địa phương có cuộc sống tốt nhất.
     Đơn cử như sau: 

    Các phủ như Triệu Phong, Quảng Ngãi, Phú Yên, Diên Khánh, Đức Thọ, Thọ Xuân...
    Các huyện như Hải Lăng, Lệ Thủy, Bố Chính, Hòa Vinh (Vang), Bình Sơn; Mộ Hoa (Đức), Tuy Hòa, Trà Vinh, Tân Định, Long Thành, Nghi Xuân; Thanh Chương, Hương Sơn, Nông Cống, Quảng Xương, Cẩm Thủy, Hoành Bồ, Đồng Hỉ, Võ Nhai...
       Các châu như Hướng Hoa (Hóa), Tầm Bồn, Sơn La, Tuần Giáo, Vị Xuyên, Văn Bàn...
      Riêng Quảng Nam (bây giờ) có Hòa Vinh (Vang) xếp hạng giản khuyết. Các Phủ Điện Bàn; Thăng Hoa; Các huyện Duy Xuyên, Hà Đông xếp loại Trung khuyết.
              Theo Đại Nam thực lục
              Ảnh: Kinh thành xưa.

NĂM GIÁP NGỌ 1835 TRIỀU ĐÌNH QUY ĐỊNH VIỆC TUẦN THÁM Ở HAI CỬA BIỂN THUẬN AN VÀ ĐÀ NẴNG.

Thành Điện Hải Đà Nẵng

NĂM GIÁP NGỌ 1835 TRIỀU ĐÌNH QUY ĐỊNH VIỆC TUẦN THÁM Ở HAI CỬA BIỂN THUẬN AN VÀ ĐÀ NẴNG.

      Theo đó "Hai tấn sở trên phải dựng chòi canh cao hơn 03 trượng (1) ở cửa biển, dùng thiên lý nhãn (2) nhòm ra ngoài khơi, nếu thấy cờ hiệu và dáng thuyền không phải nước ta mà đi thành đoàn từ 03 chiếc trở lên thì một mặt báo về Bộ, một mặt đến tận nơi xét hỏi căn do kỹ càng, rồi tiếp tục báo thêm. Nếu thấy bất thường phải lấy lính đồn đáp thuyền tuần tiểu áp sát, khẩn cấp báo về.
      Phàm thuyền công bọc đồng sai phái đi tuần tiểu phải treo cờ phướn trên cột buồm và cờ đại, hình vuông màu vàng ở đằng lái cho dễ nhận dạng".
                   Theo Quốc sử quán triều Nguyễn.


    * Hai cửa biển Thuận An và Đà Nẵng là yết hầu của kinh đô. Ngoài thuyền buôn ngoại quốc từ các nước lân cận còn có các tàu sắt từ châu Âu hay ghé qua mua bán. Triều đình không loại trừ có các thuyền chiến của phương tây kéo đến dòm ngó, gây hấn.
      Sự việc phòng thủ trên của vua Minh Mạng là không thừa vì 23 năm sau người Pháp và TBN đã nổ súng ở cửa biển Đà Nẵng và sau đó là tấn công cửa Thuận An tiến vào kinh thành Huế.
(1) Cao chừng 15 mét
(2) Ống nhòm.

NGÀY XƯA - TRIỀU ĐÌNH PHÁT THUỐC TÂY CHO CÁC CÁC ĐẠO BẮC KỲ VÀ NAM KỲ GỒM NHỮNG THUỐC GÌ?

Quan Ngự y xưa

NGÀY XƯA - TRIỀU ĐÌNH PHÁT THUỐC TÂY CHO CÁC CÁC ĐẠO BẮC KỲ VÀ NAM KỲ GỒM NHỮNG THUỐC GÌ?
1. Quân thứ Gia Định gồm 06 tỉnh được cấp 01 lọ thuốc tây trị sốt rét(1), 06 lọ thuốc tây chữa vết thương(2), 03 thỏi thuốc cao tây (3) chữa vết thương.
2. Quân thứ Bắc Kỳ do Lê Văn Đức và Nguyễn Công Trứ thống lĩnh mỗi nơi 01 lọ thuốc tây trị sốt rét, 02 lọ dầu và 01 thỏi cao chữa vết thương". (Theo Sử quán triều Nguyễn)


* Mỗi quân thứ không dưới 5.000 biền binh mà chỉ được cấp một số thuốc quá ít ỏi tượng trưng. Hỏi sao không chết?
Nhiễm trùng vết thương, sốt rét, đau bụng, thổ tả, kiết lỵ... đều dẫn đến cái chết vì vậy mới có câu "Nhân sinh thất thập cổ lai hi".
Mới 200 năm mà y học xưa và nay đã khác rất nhiều. Thương cho ông bà tổ tiên ta ắt nhiều người phải chết vì những căn bịnh đơn giản như thế!
(1) Thuốc kí ninh.
(2) Alcool "i ốt"
(3) Thuốc mỡ dùng bôi ngoài da.
Bưu ảnh: Viên quan ngự y xưa.