Dân Đà Nẵng - Tourane xưa mang cờ phướn kéo nhau đi đón vua vào Đà Nẵng - ảnh nầy được chụp trên Quai Courbert dọc bờ sông Hàn ( tức đường Bạch Đằng bây chừ). Còn đón vua nào? Có lẽ là đón vua Khải Định, vì lúc đó ông có vào Tourane để đưa Hoàng tử Vĩnh Thụy đi du học ở Pháp vì lúc đó tàu thủy chỉ đón khách ở Tourane sau đó mới vào Saigon để đi Pháp - giai đoạn đó chừng năm 1922.
Ta thấy trụ đèn công cộng còn thắp bằng đèn dầu chớ chưa có đèn điện và con đường lúc ấy cũng còn là đường đất muôn thuở. Mọi đi đón vua nên đều ăn mặc tươm tất so với ngày thường.
Nhìn hướng đi của đoàn người, mình đoán họ từ vùng Thanh Khê hoặc xa hơn một chút là Nam Ô - đi dọc theo ven biển kéo về đây!
ĐỌC BÁO XƯA TRÀNG AN SỐ RA NĂM 1938
DUY XUYÊN, QUẢNG NAM SỤP ĐƯỢC CỌP.
Hôm 18.7.1938 trâu của ông xã Nhạn ở An Bằng, hạt Duy Xuyên thả ăn trong núi, chẵng may bị một con cọp bắt con trâu, ăn hết gần nửa con, chủ mới hay.
Ông xã Nhạn bèn đem bẫy vào gài chỗ nửa con trâu còn thừa lại.
Sáng hôm sau vào thăm bẫy thì quả nhiên một con cọp mắc bẫy rất to, 4 người khiêng không nỗi.
Một con trâu mà đổi được con cọp, còn rẻ chán.
PV. (phóng viên)
Chú thích: An Bằng thuộc xã Đại Thạnh, Đại Lộc nay, khi xưa thuộc hạt Duy Xuyên, Quảng Nam.
Ai đời Đại Lộc mà cũng nhiều cọp huống chi Hiên, Giằng, Trà My, Phước Sơn... chắc cọp đi thành đàn.
Nói thêm:
Cọp có thói ăn không hết thì kiếm chỗ giấu mồi để bữa sau ra xơi tiếp.
Ông Đoàn Giỏi kể chuyện có người bị cọp ăn thịt còn để lại một nửa. Dân làng vận động để xác lại đừng chôn mà tổ chức phục kích. Quả nhiên hôm sau "ổng" trở lại và bị sa lưới.
Có ông cọp khác, thời chống Pháp có thói quen ăn thịt người. Cứ mỗi khi nghe tiếng súng nổ vang trời là nó mò ra trận địa ăn thịt người thỏa thích... trở thành "phản xạ có điều kiện". Thành thử khi có người bị thương chuyển ra phía sau thì đơn vị phải cử người lui sau bảo vệ xác và người bị thương - kinh thiệt.
Hung ác là vậy cuối cùng cũng bị diệt thì thấy "ổng" chỉ có 03 chân cho nên khả năng săn mồi kém ... "đành" đi kiếm xác người ăn... cho khỏe!
Là loại "xe đạp có gắn máy" rất được các bà, các chị thời xưa yêu thích vì dáng dấp rất phụ nữ của nó nhưng có lẽ Velo Solex đẹp nhất là khi nó đi "combo" với chiếc nón lá và áo dài Việt Nam.
Nghe nói hãng Solex của Pháp đã hốt bạc với kiểu xe nầy với 8 triệu chiếc đã bán ra trên toàn thế giới.
Tui cũng có dịp đi thử nó vài lần từ bà chị hàng xóm với tiếng nổ xì xì cũng hay nhưng có điều mau mòn lốp trước và đầu xe còn nặng mỗi khi vào cua.
Ảnh là cô và trò cùng Velo Solex trong sân trường.
CHIẾC XE ĐẠP CỠ LỐP 550 CỦA TÔI HƠN 60 NĂM TRƯỚC.
Tui còn nhớ lên lớp 5 mẹ tôi mua cho chiếc xe đạp giống y như chiếc nầy. Vì là chiếc xe đầu đời nên tui còn nhớ luôn hiệu xe là UTAGO giống y hiệu xe của "thèn" ni, xe tui sơn màu con két, chắc xe hắn cũng con két. Xe mua của tiệm bán xe đạp trên đường Hùng Vương, Đà Nẵng, có viết hóa đơn tên tui đàng hoàng - giá 500 đồng - xe mới căng, đẹp hơn nhiều so với xe hắn. Chắc hắn cũng mua cùng thời với tui nhưng do phá quá nên xe hắn đã mất "gạc đờ bu lẫn gạc đờ sên và phọt ba ga" rồi. (nói tiếng tây cho oai)
Mua xong tui dắt bộ về nhà, mẹ tui đi sau, nhà tui lúc đó gần ciné Chợ Cồn. Hôm sau mới dám đem ra "mở hàng" rồi nhờ ông thợ "chế" cho chiếc phanh sau để đạp lui là thắng cái re - ẹ - e - t trượt dài quay đầu, rất "mode" thời đó.
Về sau nhờ chiếc xe mà tôi tự đạp đi học không ai đưa đón.
Mobylette
Hồi chưa có xe gắn máy Nhật "thống lĩnh" đường phố thì xe máy Pháp, Đức, Ý là phổ biến.
Xe Châu Âu luôn "ăn chắc mặc bền" đồ chi cũng bằng sắt với thép. Không dùng nhựa như xe Nhật hay Tàu bây chừ.
Chiếc Mobylette nầy chẳng hạn, nặng trịch, xi lanh mạ crom, nếu có thay thì chỉ thay piston. Máy 2 thì nên dùng xăng pha nhớt. Dựng chân chống giữa, bóp "e" đạp vài vòng là nổ, gặp lúc trở chứng không chịu nổ thì đạp cũng chóng mặt (hồi đó chỉ đứng ngó người lớn đạp chứ chưa hề đạp bao giờ). Ấn tượng nhất là tiếng còi xe, ấn cái nút nhỏ là tiếng "be be, be be" như con dê già gắng sức.
Ba tôi và bác tôi cũng sắm mỗi người một chiếc. Đi đâu về tui thấy mấy ổng lau chùi cẩn thận, phần inox hai bên thùng xăng soi gương được. Đến màu sơn xanh cũng "lên nước".
Lâu lâu mới được chở đi một vòng ... mà lần mô cũng nghe dặn đừng thò chân vô bánh xe nghe.
Xe chạy thấy sướng (chừ gọi là tự hào) ghê lắm!
Đà Nẵng xưa
Một tấm quảng cáo kiêm luôn chỗ để xe đạp.
Quảng cáo rất nghệ thuật, nhìn là biết một tiệm chụp ảnh - một người thợ ảnh bận rộn với 6,7 máy ảnh quanh người trong một tư thế chụp đúng dáng "chống rung".
Nhiều người Đà Nẵng đã nhìn thấy hình quảng cáo nầy cách đây mấy chục năm, riêng tôi phải nói là rất có ấn tượng.
Tiệm nầy nằm đối diện Chợ Hàn, Đà Nẵng với cái tên rất xưa "Photo Tự Do" còn trên bảng đó.
Mộ chung hai chí sĩ Quảng Nam ở Huế.
Một người quê ở Nghi An, tổng Phước Tường, Hòa Vang. Một người quê làng Tư Phú , tổng Đa Hòa, Điện Bàn - quê quán hai nơi, không là anh em bà con. Một ông theo Tây học, một ông theo Nho học nhưng khi mất đều nằm chung một huyệt ở tận xứ Huế.
Khi cuộc KN của VNQP Hội bị thất bại. Hai ông đã tự viết trần tình khẳng khái nhận hết trách nhiệm về mình. Sẵn sàng nhận lấy án chém để vua Duy Tân thoát án tử hình.
Mộ chung của 02 ông được VNQP Hội đưa về chôn chung ở đây đã 110 năm.
Hai ông là chí sĩ yêu nước Thái Phiên và Trần Cao Vân.
